Yapay Zeka ve Hukuki Sorumluluk: Yeni Bir Düzenleme İhtiyacı
Ceza Hukuku ve Yapay Zeka: Sorumluluk Paylaşımı
Ceza hukuku açısından yapay zeka kullanılarak işlenen suçlar, teknolojik gelişmelere bağlı olarak yeni bir sorumluluk anlayışını gerektirmektedir. Özellikle trafik kazaları, yapay zeka ile yönetilen otonom araçların karıştığı kazalar, sorumluluk paylaşımı konusunda hukuki boşluklar doğurmuştur. Bu bağlamda, kazaya karışan araçların kontrolünün yapay zekada olduğu durumlarda, sürücü mü yoksa yapay zeka geliştiricisi mi sorumlu olacaktır? Bu gibi sorular, Türkiye’de ceza hukukunun yeniden gözden geçirilmesini zorunlu hale getirmiştir.
Ayrıca, yapay zekanın öngörülemeyen hareketleri veya hataları sonucunda meydana gelen cezai durumlar, cezai sorumluluk kavramını genişletmektedir. Ceza hukukunda, bu durumların net bir çerçeveye oturtulması ve yapay zekanın müdahil olduğu olaylarda sorumluluğun nasıl belirleneceği konusunda net düzenlemeler yapılması gerekmektedir.
Medeni Hukukta Yapay Zeka: Sözleşmesel ve Tazminat Sorumluluğu
Medeni hukuk açısından yapay zeka, özellikle ticaret ve tüketici işlemlerinde büyük değişiklikler yaratmaktadır. Yapay zeka kullanılarak yapılan sözleşmeler, hatalı işlemler veya hizmetler sonucunda sorumluluğun kime ait olacağı konusunda belirsizlikler yaratmaktadır. Örneğin, yapay zeka temelli bir ticaret platformunda meydana gelen bir hata sonucu taraflardan birinin zarar görmesi durumunda, bu zarar kimin sorumluluğunda olacaktır?
Tazminat sorumluluğu, yapay zeka teknolojileri ile ilgili olarak yeniden düzenlenmelidir. Yapay zekanın, ticari sözleşmelerde veya hizmetlerde doğrudan bir taraf haline gelmesi, mevcut medeni hukuk kurallarının yeterli olup olmadığı sorusunu gündeme getirmektedir. Bu bağlamda, Türkiye’nin medeni hukuk sistemi içinde yapay zeka kullanımının doğurduğu sorumluluklar yeniden tanımlanmalıdır.
İdare Hukuku ve Kamu Düzeninde Yapay Zeka: Kamu İdaresinin Denetimi
Yapay zekanın kamu idaresinde kullanımı, idari işlemlerin etkinliğini artırsa da, bu teknolojilerin karar alma süreçlerine dahil edilmesi, kamu idarelerinde yeni hukuki sorunlar doğurmaktadır. Özellikle idarenin yapay zeka kullanarak bireyler üzerinde aldığı kararlar, hukuki denetime tabi olmalı ve birey hakları ihlal edilmemelidir. Yapay zeka temelli sistemlerin kullanımıyla, kamu düzenini koruma amacı güdülse de, bu süreçlerin hukuki çerçevesi net bir şekilde çizilmelidir.
Türkiye’de, kamu idaresinin yapay zeka kullanımıyla ilgili net bir hukuki düzenleme bulunmamaktadır. Kamu idaresi, yapay zeka aracılığıyla verdiği kararlardan doğan hukuki sorumlulukları belirlemek için idare hukukunda yeni düzenlemelere ihtiyaç duymaktadır. İdari işlemlerin yapay zeka kullanılarak gerçekleştirilmesi durumunda, bu işlemlerden doğan hak ihlallerine karşı bireylerin nasıl korunacağı ve bu kararların hukuki denetiminin nasıl yapılacağı açıklığa kavuşturulmalıdır.
Sağlık Alanında Yapay Zeka: Yeni Hukuki Sorunlar
Yapay zekanın sağlık alanında kullanımı, teşhis ve tedavi süreçlerinde devrim niteliğinde yenilikler getirmektedir. Ancak, yapay zeka kullanılarak yapılan tıbbi müdahalelerde meydana gelen hatalar, büyük hukuki sorumluluklar doğurabilir. Bir yapay zeka sisteminin hatalı bir teşhis veya tedavi önerisi sunması durumunda, sorumluluğun hangi taraflara ait olacağı açık bir şekilde belirlenmelidir.
Sağlık alanında yapay zeka kullanımına ilişkin hukuki düzenlemeler, hem tazminat hukuku hem de ceza hukuku bağlamında yeniden ele alınmalıdır. Bu teknolojilerin kullanımı sonucunda ortaya çıkan zararlardan kimlerin sorumlu olacağı, mevcut sağlık hukuku düzenlemeleri ile net bir şekilde belirlenememektedir. Bu nedenle, yapay zeka teknolojilerinin sağlık sektöründe kullanımını düzenleyen yeni hukuki çerçevelerin oluşturulması gerekmektedir.
Yapay Zeka ile Üretilen Hizmetlerin Tanımlanmasına Katkı
Yapay zekanın ortaya çıkardığı sonuçların hukuki olarak tanımlanması, yalnızca hukuki sorunların çözümüne değil, aynı zamanda eğitimden sağlığa, ulaşımdan güvenliğe kadar birçok farklı alanda sunulan hizmetlerin daha iyi tanımlanmasına da katkı sağlayacaktır. Bu hukuki düzenlemeler, bu alanlarda hizmet üreten kamu otoriteleri ve yarı kamu otoriteleri için büyük önem taşımaktadır. Özellikle, yapay zeka kullanılarak sunulan hizmetlerin güvence altına alınması ve hizmetlerin standartlarının belirlenmesi, bu düzenlemelerin hukuki altyapıya sahip olması ile mümkün olacaktır.
Sonuç: Türkiye İçin Yapısal Bir Kurumsal Çözüm
Yapay zekanın kullanımının artmasıyla birlikte, Türkiye’de mevcut hukuki düzenlemelerin bu teknolojilerin doğurduğu sorunları çözmede yetersiz kaldığı görülmektedir. Bu nedenle, Adalet Bakanlığı bünyesinde bir yapay zeka merkezi kurulması, hukuki sorunların çözümü için bir rehber niteliğinde olacaktır.
Bu yapısal kurum, ceza hukuku, medeni hukuk ve idare hukuku gibi alanlarda yapay zekanın doğurduğu hukuki sorunları inceleyecek ve çözüm önerileri geliştirecektir. Ayrıca, bu merkez aracılığıyla kamuoyu bilgilendirilecek, akademik dünyadan katkılar alınarak sempozyumlar ve seminerler düzenlenecektir.
Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulacak olan yapay zeka merkezi, yapay zekanın hukuki sonuçlarını değerlendirerek, birey haklarını koruma ve kamu düzenini sağlama amacı güdecektir. Bu merkez, Türkiye’nin yapay zeka teknolojilerine uyum sağlaması için önemli bir adım olacak ve bu alandaki hukuki boşlukları dolduracaktır.
Turan KULOĞLU
